Mikroplastikler ve Halk Sağlığı: MİKROPLASTİKLER

Cemile Öncü; Mehmet Emin Aydemir

doi:10.5281/zenodo.12574485

Yazarlar

Cemile Öncü Harran Üniversitesi https://orcid.org/0009-0000-9343-1472
Mehmet Emin Aydemir Harran Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-5849-1741

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.12574485

Anahtar Kelimeler:

Plastik, mikroplastik, gıda, besin, halk sağlığı

Özet

Plastiklerin pratik kullanım özellikleri sayesinde üretimi gün geçtikçe arttırmaktadır. Ancak doğada uzun süre kalabilen plastiklerin çevreye birtakım olumsuz etkileri olmaktadır. Çevrede bulunan plastikler biyolojik, mekanik, kimyasal değişim sonucu 0.1-5000 mikrometre (μm) boyutlarında mikroplastik parçacıklara dönüşmektedir. Mikroplastikler çevre kirliliğine sebep olup doğal yaşamı etkilediğinden güncel araştırma konuları arasındadır. Mikroplastikler hafif yapıda olduklarından her yere kolaylıkla taşınabilmektedir. Bu sebeple mikroplastikler hava, kara ve suda bulunabilmektedirler. Çeşitli boyut ve şekillerde olan mikroplastikler özellikle suda bulunarak pek çok canlıya ulaşabilmektedir. Mikroplastikler gıdalara çevreden, hammaddeden, üretim aşamasında ve ambalajlamada kullanılan plastiklerden geçebilmektedir. İnsanların mikroplastiklere maruziyeti oral yol, solunum yolu ve temas yoluyla gerçekleşmektedir. İnsanlar kontamine su ve gıdaları tüketerek çeşitli mikroplastiklere maruz kalmaktadır. Mikroplastikler vücuda alındıktan sonra insan sağlığına olumsuz yönde etki etmektedir. Mikroplastiklerin çeşitli şekil ve boyutlara sahip olması, bazı gıdalardan ayrıştırılmasının zorluğu, sindirim sisteminde uğradığı yolakların henüz bilinmemesi sebebiyle insan sağlığı üzerine etkileri net olarak bilinmemektedir. Bu derlemede mikroplastiklerin özellikleri ve oluşumu, gıdalarda bulunuşu ve halk sağlığı üzerine etkileri incelenmiştir.

Referanslar

Koelmans AA, Redondo-Hasselerharm, PE, Nor NHM, de Ruijter VN, Mintenig, SM, Kooi M. Risk assessment of microplastic particles. Nat Rev Mater 2022;7(2):138-152.

Shim WJ, Hong SH, Eo SE. Identification methods in microplastic analysis: a review. Anal methods 2017;9(9):1384-1391.

Kwon JH, Kim JW, Pham TD, Tarafdar A, Hong S, Chun SH et al. Microplastics in food: a review on analytical methods and challenges. Int J Environ Res Public Health 2020;17(18):6710.

Atakan O, Yüceer M, Caner C. Mikroplastikler ve Gıda Güvenliği. Akad Gıda 2021;19(4):433-441.

Udovicki B, Andjelkovic M, Cirkovic-Velickovic T, Rajkovic A. Microplastics in food: scoping review on health effects, occurrence, and human exposure. Int J Food Contam 2022;9(1):7.

Jadhav EB, Sankhla MS, Bhat RA, Bhagat DS. Microplastics from food packaging: An overview of human consumption, health threats, and alternative solutions. Environ Nanotechnol Monit Manag 2021;16,100608.

Kedzierski M, Lechat B, Sire O, Le Maguer G, Le Tilly V, Bruzaud S. Microplastic contamination of packaged meat: Occurrence and associated risks. Food Packagıng Shelf 2020; 24,100489.

Geueke B, Groh K, Muncke J. Food packaging in the circular economy: Overview of chemical safety aspects for commonly used materials. J Clean Prod 2018;193,491-505.

Akçay S, Törnük F, Yetim H. Mikroplastikler: Gıdalarda bulunuşu ve sağlık üzerine etkileri. EJOSAT 2020; (20),530-538.

Peixoto D, Pinheiro C, Amorim J, Oliva-Teles L, Guilhermino L, Vieira MN. Microplastic pollution in commercial salt for human consumption: A review. Estuar Coast Shelf Sci 2019; 219,161-168.

EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM). Presence of microplastics and nanoplastics in food, with particular focus on seafood. EFSA J 2016;14(6), e04501.

Arı M, Öğüt S. Mikroplastikler ve çevresel etkileri. Düzce Üniv Bil ve Tek Derg 2021; 9(2), 864-877.

Sewwandi M, Wijesekara H, Rajapaksha AU, Soysa S, Vithanage M. Microplastics and plastics-associated contaminants in food and beverages; Global trends, concentrations, and human exposure. Environ Pollut 2023; 317, 120747.

Kirstein IV, Kirmizi S, Wichels A, Garin-Fernandez A, Erler R, Löder M, et al. Dangerous hitchhikers? Evidence for potentially pathogenic Vibrio spp. on microplastic particles. Mar Environ Res 2016;120,1-8.

Sridharan S, Kumar M, Singh L, Bolan NS, Saha M. Microplastics as an emerging source of particulate air pollution: A critical review. J Hazard Mater 2021; 418,126245.

Wright SL, Kelly FJ. Plastic and human health: a micro issue?. Envıron Scı Technol 2017;51(12), 6634-6647.

Wu S, Wu M, Tian D, Qiu L, Li T. Effects of polystyrene microbeads on cytotoxicity and transcriptomic profiles in human Caco‐2 cells. Environ Tox 2020; 35(4),495-506.

Cox KD, Covernton GA, Davies HL, Dower JF, Juanes F, Dudas SE. Human consumption of microplastics. Environ Sci Technol 2019; 53(12),7068-7074.

Du F, Cai H, Zhang Q, Chen Q, Shi H. Microplastics in take-out food containers. J Hazard Mater 2020;399,122969.

Zhou G, Wu Q, Tang P, Chen C, Cheng X, Wei XF et al. How many microplastics do we ingest when using disposable drink cups?. J Hazard Mater 2023;441,129982.

Schymanski D, Goldbeck C, Humpf HU, Fürst P. Analysis of microplastics in water by micro-Raman spectroscopy: Release of plastic particles from different packaging into mineral water. Water Res 2018;129,154-162.

Xing D, Hu Y, Sun B, Song F, Pan Y, Liu S, et al. Behavior, Characteristics and Sources of Microplastics in Tea. Hortic 2023; 9(2),174.

Hernandez LM, Xu EG, Larsson HC, Tahara R, Maisuria VB, Tufenkji N. Plastic teabags release billions of microparticles and nanoparticles into tea. Environ Sci Technol 2019; 53(21),12300-12310.

Thorning TK, Raben A, Tholstrup T, Soedamah-Muthu SS, Givens I, Astrup A. Milk and dairy products: good or bad for human health? An assessment of the totality of scientific evidence. FNR 2016; 60(1), 32527.

Demirgül F, Sağdıç O. Fermente süt ürünlerinin insan sağlığına etkisi. Avr Bil Tekn Derg 2018; (13), 45-53.

Kutralam-Muniasamy G, Pérez-Guevara F, Elizalde-Martínez I, Shruti VC. Branded milks–Are they immune from microplastics contamination?. Sci Total Environ 2020;714, 136823.

Liebezeit G, Liebezeit E. Synthetic particles as contaminants in German beers. Food Addit Contam Part A 2014; 31(9), 1574-1578.

Prata JC, Paço A, Reis V, da Costa JP, Fernandes AJS, da Costa FM et al. Identification of microplastics in white wines capped with polyethylene stoppers using micro-Raman spectroscopy. Food Chem 2020; 331, 127323.

Horton AA, Walton A, Spurgeon DJ, Lahive E, Svendsen C. Microplastics in freshwater and terrestrial environments: Evaluating the current understanding to identify the knowledge gaps and future research priorities. Sci Total Environ 2017; 586, 127-141.

Gedik K, Eryaşar AR. Microplastic pollution profile of Mediterranean mussels (Mytilus galloprovincialis) collected along the Turkish coasts. Chemosphere 2020; 260, 127570.

Curren E, Leaw CP, Lim PT, Leong SCY. Evidence of marine microplastics in commercially harvested seafood. Front Bioeng Biotechnol 2020; 8, 562760.

Liu Q, Chen Z, Chen Y, Yang F, Yao W, Xie Y. Microplastics contamination in eggs: Detection, occurrence and status. Food Chem 2022; 397, 133771.

Nowak A, Nowak I. Review of harmful chemical pollutants of environmental origin in honey and bee products. Crit Rev Food Sci Nutr 2023; 63(21), 5094-5116.

Diaz-Basantes MF, Conesa JA, Fullana A. Microplastics in honey, beer, milk and refreshments in Ecuador as emerging contaminants. Sustain 2020;12(14), 5514.

Yin K, Wang D, Zhang Y, Lu H, Wang Y, Xing M. Dose-effect of polystyrene microplastics on digestive toxicity in chickens (Gallus gallus): Multi-omics reveals critical role of gut-liver axis. J Adv Res 2023; 52, 3-18.

Gündoğdu S. Contamination of table salts from Turkey with microplastics. Food Addit Contam Part A 2018; 35(5), 1006-1014.

Tympa LE, Katsara K, Moschou PN, Kenanakis G, Papadakis VM. Do microplastics enter our food chain via root vegetables? A raman based spectroscopic study on Raphanus sativus. Mater 2021; 14(9), 2329.

Aydın RB, Yozukmaz A, Şener İ, Temiz F, Giannetto D. Occurence of microplastics in most consumed fruits and vegetables from Turkey and public risk assessment for consumers. Life 2023;13(8), 1686.