Hemşirelik Öğrencilerinin Tibbi Hata Durumlarının Belirlenmesi

Dilek Sakallı

doi:10.5281/zenodo.15104944

Yazarlar

Dilek Sakallı Harran Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-9034-2244

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.15104944

Anahtar Kelimeler:

Tıbbi hata, Hasta güvenliği, Hemşirelik öğrencileri

Özet

Amaç: Sağlık bakım sunumunun en büyük iş gücünü hemşireler oluşturmaktadır ve bundan dolayı hemşireler tıbbi hatalarla daha sık karşılaşmaktadırlar. Tıbbi hatalar konusunda farkındalığın hemşirelik eğitimi sırasında kazandırılması önemlidir. Araştırma hemşirelik öğrencilerinin tıbbi hatalara yönelik davranış ve tutumlarının belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Materyal ve Metot: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte bir araştırmadır. Bir üniversitenin hemşirelik bölümünde öğrenim gören öğrencileriyle 03-23 Aralık 2024 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın örnekleminde 212 hemşirelik öğrencisi bulunmaktadır. Veriler Tanıtıcı Bilgi Formu ile Tıbbi Hata Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizi için tanımlayıcı yöntemler, bağımsız gruplarda t testi, tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin Tıbbi Hata Ölçeği toplam puan ortalamaları 63.81±18.76 olarak bulunmuştur. Öğrencilerin öğrenim gördüğü sınıfa göre tıbbi hata ölçeğinden aldıkları puan ortalamalarında 2.sınıfların tıbbi hata ölçeği puan ortalamaları daha düşük bulunmuştur. Bu farklılığın 2. sınıflarla 4. sınıflar arasından kaynaklandığı ve istatistiksel olarak anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerin yaş, cinsiyet, tıbbi hatalar ile ilgili eğitim alma, klinik uygulama sırasında tıbbi hatanın yaşandığı bir olaya tanıklık etme ve klinik uygulama sırasında kendisinin tıbbi hata yapma durumları ile ölçek puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık çıkmamıştır (p>0.05).

Tartışma ve Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinin tıbbi hatalara karşı davranış ve tutumlarının olumsuz olduğu, sınıf düzeylerinin artmasıyla birlikte daha olumlu tutum gösterdikleri bulunmuştur. Hemşirelik eğitim müfredatlarına hasta güvenliği ile ilgili derslerin eklenmesi, yaşanan tıbbi hata olaylarının öğrencilerle birlikte kök neden analizlerinin yapılması ve öğrencilere klinik eğitimleri sırasında olumlu destekleyici ortamların oluşturulması önerilmektedir.

Referanslar

Grober ED, Bohnen JM. Defining medical error. Can J Surg. 2005;48(1):39–44.

Özer Ö, Taştan K, Set T, Çayır Y. Tıbbi hatalı uygulamalar. Dicle Med J. 2015;42(3):394–7. doi:10.5798/diclemedj.0921.2015.03.0597.

Ta'an WAF, Suliman MM, Al-Hammouri MM, Ta'an A. Prevalence of medical errors and barriers to report among nurses and nursing students in Jordan: A cross-sectional study. Nurs Forum. 2021;56(2):284–90. doi:10.1111/nuf.12542.

Özlük B, Gökmen SP, Acar N, Sayhan Z, Sönmez S, Koç FN. Hemşirelik öğrencilerinin tıbbi hata tutumlarının değerlendirilmesi. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi. 2024;6(1):32–43.

Robertson JJ, Long B. Suffering in silence: Medical error and its impact on health care providers. J Emerg Med. 2018;54(4):402–9.

Stolic S, Ng L, Southern J, Sheridan G. Medication errors by nursing students on clinical practice: An integrative review. Nurse Educ Today. 2022;112:105325.

Küçükoğlu S, Ası Karakaş S, Çelebioğlu A. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimleri ve etkileyen faktörler. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2016;8:88–102.

Abdel Wahab Ghazy HES, Ibrahem El-sayed R, Ibrahiem Khereba WM, El Diasty NAG. Effectiveness of internship program as perceived by intern nurses and its relation to their professional role at technical nursing institutes. Port Said Sci J Nurs. 2021;8(1):255–74.

Li H, Kong X, Sun L, Zhu Y, Li B. Major educational factors associated with nursing adverse events by nursing students undergoing clinical practice: A descriptive study. Nurse Educ Today. 2021;98:104738. doi:10.1016/j.nedt.2020.104738.

Gezer MC, Alemdar DK. The mediating role of pediatric nursing competence in the relationship between pediatric drug administration self-efficacy and medical error tendency in nursing students. Nurse Educ Pract. 2024;79:104067.

Büyüksoy GD, Özdil K, Çatıker A. Is there a relationship between nursing students' perceptions of dishonesty and attitudes towards medical errors? Nurse Educ Today. 2024;139:106233. doi:10.1016/j.nedt.2024.106233.

Çabuk EA. Hemşirelik öğrencilerinin tıbbi hatalara yönelik tutumlarının problem çözme becerileri ile ilişkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2024. Available from: https://acikerisim.erbakan.edu.tr/items/f5c5e6c2-6163-487c-98d0-002f725383b7.

Çekiç Y, Sezer TA. İntörn hemşirelik öğrencilerinin klinik karar vermede özgüven ve anksiyete düzeylerinin tıbbi hata yapma eğilimleri ile ilişkisi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2024;33(3):208–17.

Toitole KK, Danaso FT, Alto SA, Mohammed T, Dejene S, Boynito WG. Factors associated with self-reported medical errors among undergraduate health science students in southern Ethiopia. Front Med. 2024;11:1354270. doi:10.3389/fmed.2024.1354270.

Bam V, Safowaa A, Lomotey AY, Nkansah AS. Nursing students' perception of medical errors: A cross-sectional study in a university. Nurs Open. 2021;8(6):3152–60.

Kim K, Lee I. Medication error encouragement training: A quasi-experimental study. Nurse Educ Today. 2020;84:104250.

Safarpour H, Tofighi M, Malekyan L, Bazyar J, Varasteh S, Anvary R. Patient safety attitudes, skills, knowledge and barriers related to reporting medical errors by nursing students. Int J Clin Med. 2017;8(1):1–11.

Altuntaş S, Güven G, Öztürk K, Işık E. Hemşirelik öğrencilerinin tıbbi hatalara karşı tutumları. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2019;1(1):1–9.

Kahriman I, Ozturk H. Development of a Medical Error Scale for Nursing Students: A methodological study. Clin Exp Health Sci. 2019;9(3):210–9.

Tabachnick BG, Fidell LS. Using multivariate statistics. 6th ed. Boston: Allyn and Bacon; 2013.

Solak M, Uygur R, Cihan G, Evci G. İntörn hemşirelik öğrencilerin hatalı tıbbi uygulama eğilimlerinin belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2021;30(6):427–35. doi:10.17942/sted.876685.

Triantafyllou C, Gamvrouli M, Myrianthefs P. Frequency of nursing student medication errors: A systematic review. medRxiv. 2023.

Clay AS, Chudgar SM, Turner KM, Vaughn J, Knudsen NW, Farnan JM, et al. How prepared are medical and nursing students to identify common hazards in the intensive care unit? Ann Am Thorac Soc. 2017;14(4):543–9.

Gülnar E, Özveren H, Özden D. The relationship between moral sensitivity and medical errors attitude in nursing students. J Forensic Leg Med. 2020;73:101981. doi:10.1016/j.jflm.2020.101981.

Mühür İ, Yılmaz Ş. Hemşirelik lisans müfredatlarında tıbbi hata konusunun incelenmesi. Uluslararası Sterilizasyon Cerrahi Enfeksiyon Hemşireliği Dergisi. 2022;2(1):36–45. doi:10.5281/zenodo.677356.

Güneş Ü, Zaybak A, Baran L, Özdemir H. İntörn hemşirelerin tıbbi hatalara eğilim düzeylerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;32(3):41–9.

Türk G, Özdemir S, Kocaçal Güler E. İntörn hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerinin incelenmesi. Turkiye Klin J Nurs Sci. 2019;11(4):374–80. doi:10.5336/nurses.2019-65927.

Karaveli Çakır S. Hemşirelik öğrencilerinin hasta güvenliği ve tıbbi hatalar konusundaki tutumu. Sağlık Akademisi Kastamonu. 2020;5(3):181–94.

Demir R, Çakaloz DK, Taşpınar A, Çoban A. Ebelik öğrencilerinin hasta güvenliği konusundaki düşünceleri ve tıbbi hata yapma eğilimleri. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2020;7(2):148–56.

Mousa O, Salameh B, Ghaly AS, Hasan MG, Almefarfesh AA, Kumari S, et al. Examining nursing students’ awareness of various medical errors during clinical internships to enhance patient safety: A multi-center cross-sectional study. PLoS One. 2024;19(12):e0311681.

Sarfati L, Ranchon F, Vantard N, Schwiertz V, Larbre V, Parat S, et al. Human-simulation-based learning to prevent medication error: A systematic review. J Eval Clin Pract. 2019;25(1):11–20.

Deswal H, Mittal N, Kaushal J, Kumar S, Kaushik P. Empowering nursing students to prevent medication error-related harms: A step toward improving patient safety. Hosp Pharm. 2024;59(3):310–7.

Çınar F, Pamuk E, Ulusoy EF, Yılmaz MC. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin tıbbi hata tutumlarının belirlenmesi. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi. 2020;2(1):40–51.

Aslan S, Yılmaz D. Nursing students' levels of tendency to commit medical errors. Cyprus J Med Sci. 2020;5(2):131–5.

Karaahmetoğlu GU, Softa HK, Sarıtaş T. Investigation of the behaviour of the nursing students’ medical errors. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 2019;26(4):472–9. doi:10.17343/sdutfd.486929.